Ένας Νέος Εμπορικός Πόλεμος; Οι Κίνδυνοι της Απειλής 25% Δασμών του Τραμπ

Του Χρ. Χριστοδούλου-Βόλου*

Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν το ενδεχόμενο επιβολής δασμών ύψους 25% στις εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά, η τελευταία προειδοποίηση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έχει προκαλέσει κραδασμούς στις εμπορικές σχέσεις της Βόρειας Αμερικής. Η δήλωση του Τραμπ ότι μπορεί να πάρει μια απόφαση για τους δασμούς «ίσως απόψε» υπογραμμίζει τη χαρακτηριστική απρόβλεπτη θέση και την επιθετική του προσέγγιση στην οικονομική πολιτική. Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τον οικονομικό αντίκτυπό της, τις διπλωματικές συνέπειες και εάν θα αντιμετωπίσει πραγματικά τα ζητήματα που επιδιώκει να επιλύσει.

Μια Πολιτική Στρατηγική Μεταμφιεσμένη σε Οικονομική Πολιτική;

Η αιτιολόγηση του Τραμπ για αυτούς τους πιθανούς δασμούς είναι διπλή: (1) να περιοριστεί η παράνομη μετανάστευση και (2) η διακίνηση φαιντανύλης. Έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι το Μεξικό και ο Καναδάς πρέπει να λάβουν ισχυρότερα μέτρα για να αποτρέψουν αυτά τα ζητήματα, διαφορετικά θα αντιμετωπίσουν οικονομικές συνέπειες. Ωστόσο, η σύνδεση των εμπορικών κυρώσεων με ανησυχίες για την ασφάλεια είναι μια επικίνδυνη στρατηγική που μπορεί να μην αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Αν και είναι αλήθεια ότι οι ΗΠΑ έχουν εύλογες ανησυχίες για την παράνομη μετανάστευση και τη διακίνηση ναρκωτικών, οι δασμοί είναι ένα αιχμηρό εργαλείο για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Η εμπορική πολιτική δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για την τιμωρία των ξένων κυβερνήσεων σε θέματα που απαιτούν διπλωματική συνεργασία και όχι οικονομικά αντίποινα. Οι δασμοί θα έβλαπταν πρωτίστως τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, αυξάνοντας το κόστος για τα εισαγόμενα αγαθά και διαταράσσοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού. Επιπλέον, δεν είναι σαφές πώς η επιβολή δασμών θα ανάγκαζε άμεσα το Μεξικό και τον Καναδά να λάβουν περισσότερα μέτρα για τη φαιντανύλη ή τον έλεγχο των συνόρων.

Οικονομικές Συνέπειες: Ποιος Πληρώνει Πραγματικά;

Ο οικονομικός αντίκτυπος ενός δασμού 25% σε αγαθά από το Μεξικό και τον Καναδά θα είναι σημαντικός, ιδιαίτερα για τους Αμερικανούς καταναλωτές και τις βιομηχανίες που βασίζονται στις εισαγωγές. Οι ΗΠΑ εισάγουν αγαθά αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων από τους γείτονές τους στη Βόρεια Αμερική κάθε χρόνο. Το Μεξικό είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Αμερικής και ο Καναδάς είναι ο μεγαλύτερος. Η επιβολή δασμών σε τόσο υψηλό ποσοστό θα αύξανε αναπόφευκτα τις τιμές σε οτιδήποτε, από αυτοκίνητα μέχρι αγροτικά προϊόντα.

Για παράδειγμα, οι Αμερικανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε ανταλλακτικά που εισάγονται από το Μεξικό και τον Καναδά. Ένας δασμός 25% θα έκανε την παραγωγή πιο ακριβή, οδηγώντας σε υψηλότερες τιμές των αυτοκινήτων για τους καταναλωτές. Παρομοίως, βιομηχανίες όπως η γεωργία και το λιανικό εμπόριο, που εξαρτώνται από διασυνοριακές αλυσίδες εφοδιασμού, θα αντιμετωπίσουν σοβαρές διακοπές. Αυτά τα κόστη δεν θα απορροφηθούν από τους ξένους παραγωγούς, αλλά μάλλον θα μετακυλιθούν στις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους αγοραστές, λειτουργώντας ουσιαστικά ως φόρος για τους Αμερικάνους.

Οι Συνέπειες για τις Σχέσεις στη Βόρεια Αμερική

Εκτός από τις οικονομικές επιπτώσεις, οι δασμολογικές απειλές του Τραμπ κινδυνεύουν να βλάψουν τις σχέσεις με δύο από τους στενότερους συμμάχους και εμπορικούς εταίρους της Αμερικής. Οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και το Μεξικό συνεργάστηκαν για να διαπραγματευτούν τη Συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά (USMCA), η οποία αντικατέστησε τη NAFTA και στόχευε στη δημιουργία μιας πιο σταθερής και ισορροπημένης εμπορικής σχέσης. Η επιβολή μονομερών δασμών θα θεωρηθεί ως μη εφαρμογή αυτής της συμφωνίας, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη και πιθανώς οδηγώντας σε αντίποινα από τον Καναδά και το Μεξικό.

Το Μεξικό και ο Καναδάς θα λάβουν σοβαρά αυτές τις απειλές. Εάν ο Τραμπ προχωρήσει με δασμούς, και οι δύο χώρες θα μπορούσαν να απαντήσουν με τα δικά τους αντίμετρα, οδηγώντας σε έναν εμπορικό πόλεμο. Μια τέτοια σύγκρουση θα έβλαπτε τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους σε όλες τις πλευρές και θα μπορούσε να διαβρώσει τα κέρδη που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του USMCA.

Επιπλέον, ο Καναδάς και το Μεξικό είναι βασικοί εταίροι στις ευρύτερες γεωπολιτικές στρατηγικές των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής συνεργασίας, του συντονισμού για την ασφάλεια και της περιφερειακής σταθερότητας. Η αποξένωσή τους με επιθετικές δασμολογικές πολιτικές θα αποδυνάμωνε τις ίδιες τις συμμαχίες που χρειάζονται οι ΗΠΑ για να αντιμετωπίσουν περίπλοκες παγκόσμιες προκλήσεις.

Αποκατάσταση της Οικονομίας: Είναι Αυτή η Σωστή Προσέγγιση;

Ο ευρύτερος στόχος του Τραμπ, όπως αναφέρθηκε, είναι να επαναφέρει την οικονομία των ΗΠΑ στα προ Μπάιντεν επίπεδα. Ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι ισχυρές εμπορικές πολιτικές βοήθησαν στην τόνωση της οικονομίας κατά την πρώτη του θητεία, άλλοι επισημαίνουν ότι οι εμπορικοί πόλεμοι, ιδιαίτερα με την Κίνα, δημιούργησαν περιττή αστάθεια και αβεβαιότητα στις αμερικανικές επιχειρήσεις. Η οικονομία των ΗΠΑ αντιμετωπίζει επί του παρόντος πληθωριστικές πιέσεις και η προσθήκη εμπορικών περιορισμών θα μπορούσε να επιδεινώσει αυτές τις προκλήσεις αυξάνοντας περαιτέρω το κόστος.

Εάν ο Τραμπ θέλει πραγματικά να ενισχύσει την οικονομία, θα πρέπει να επικεντρωθεί στην προώθηση φιλικών προς τις επιχειρήσεις πολιτικών, στις επενδύσεις στην εγχώρια παραγωγή και στις διαπραγματεύσεις με τους εμπορικούς εταίρους αντί να τους απειλεί. Μια συγκρουσιακή προσέγγιση στο εμπόριο με τους συμμάχους θα μπορούσε τελικά να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Συμπέρασμα

Ενώ οι απειλές του Τραμπ για δασμούς στο Μεξικό και στον Καναδά μπορεί να αποδίδουν καλά σε ορισμένα πολιτικά ακροατήρια, αντιπροσωπεύουν ένα στοίχημα υψηλού διακυβεύματος με σημαντικούς οικονομικούς και διπλωματικούς κινδύνους. Το πιθανό κόστος για τους Αμερικανούς, τις επιχειρήσεις και τις ευρύτερες εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ θα μπορούσε να αντισταθμίσει τυχόν οφέλη. Εάν ο στόχος είναι να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως η παράνομη μετανάστευση και η διακίνηση φαιντανύλης, οι ΗΠΑ θα εξυπηρετούνταν καλύτερα εάν συνεργαστούν με τους γείτονές τους μέσω διπλωματίας και συνεργασίας αντί να καταφύγουν σε οικονομική τιμωρία. Τελικά, οι δασμοί μπορεί να χρησιμεύσουν περισσότερο ως πολιτικό όπλο παρά ως πρακτική λύση και οι συνέπειες θα μπορούσαν να γίνουν αισθητές σε ολόκληρη την οικονομία της Βόρειας Αμερικής.

 

* Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών και Πρόεδρος του Τμήματος Οικονομικών και Διοίκησης του Πανεπιστήμιου Νεάπολις Πάφου